TORUŃ

Życie sztetla w sztuce Żydów polskich na świecie w XX w.

Artystów, których prace prezentowane będą na wystawie łączą dwie cechy: wszyscy urodzili się na ziemiach, które niegdyś należały do Rzeczypospolitej. Wszyscy także urodzili się w sztetlu lub mieli rodziców pochodzących ze sztetla. Choć ich losy bardzo się różniły, potrzeba zachowania miasteczka w pamięci, odegrała istotną rolę w ich sztuce. Sztetl to zdrobniała forma słowa shtot z jidysz, oznaczającego miasto, miasteczko, handlowy rynek dla leżących na uboczu rolniczych regionów, na którym i wokół którego tętniło życie, odbywały się jarmarki i targi. Rynki takie istniały aż do XX w. Z czasem małe miasteczko stało się niemal metaforą świata żydowskiego. Pokazywane na wystawie prace pochodzą z kolekcji Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu – przede wszystkim z Archiwum Emigracji – oraz kolekcji Towarzystwa Przyjaciół Archiwum Emigracji. Obecne w dziełach sztuki: tradycja, religia, rodzina oraz wspólnota, stanowią powracające motywy w pracach wybranych 37 malarzy i grafików z całego świata (m.in.: Abel Pann, Józef Budko, Herman Struck, Szymon Karczmar, Stanisław Bender, Samuel Tepler, Rafał Chwoles, Efraim M. Lilien, Marc Chagall, Moshe Bernstein, Adam Muszka, Feliks Fabian, Devi Tuszyński). Prace te opisują codzienne i świąteczne rytuały, zawody, życie religijne i społeczne, ale też studia postaci rabinów, uczonych, rzemieślników i zwykłych mieszkańców miasteczek. Pozwalają z dużą dozą różnorodności wejrzeć w głąb świata, który istniał przez wieki i został zniszczony w czasie wojny światowej. Wystawa, oprócz samodzielnych prac malarskich, grafik i rysunków, pokazuje także druki.
Wernisaż dopełni wykład p. dr Joanny Lisek, historyka sztuki żydowskiej, oraz występ aktorów z Kujawsko-Pomorskiego Impresaryjnego Teatru Muzycznego w Toruniu, którzy zaprezentują piosenki żydowskie.

Muzeum czynne: wtorki i środy w godz. 10.00-15.00, czwartki i piątki w godz. 10.00-18.00.