TORUŃ

Prezentacja multimedialna przygotowana przez Sławomira Majocha, kuratora zbiorów Muzeum Uniwersyteckiego w Toruniu.

Szkicownik hauptmanna (kapitana) Oscara Kauscha z 61. Infanterie-Regiment w Toruniu to prawdziwy rarytas. Jest (po zaginionej tzw. Tece Steinera) najstarszym zachowanym, tak licznym i zarazem jednorodnym zbiorem prac zawierającym nieznane materiały ikonograficzne Torunia. Składa się na niego 75 barwnych akwareli i rysunków tuszem, które hauptmann Kausch wykonał pod koniec 1869 i w początkach 1870 r. Przedstawiają one sceny rodzajowe, architekturę oraz widoki Torunia i okolic, m.in. Ogrodu Botanicznego, Kępy Bazarowej, Podgórza, Złotorii i Czerniewic.

Szkicownik powstał przed rozbiórką północnej części średniowiecznych murów Torunia i choćby z tego względu jest bezcennym materiałem źródłowym; zawiera m.in. nieznane ujęcia miasta - jedna z akwarel przedstawia Barbakan zwany Kocim Brzuchem, który był wzorem dla barbakanów w Krakowie i Warszawie. Na innej widać fosę, która skutecznie broniła dostępu do grodu Kopernika. Dzięki rysunkom Kauscha wiemy także, jak wyglądały nieistniejące już bramy: Chełmińska i Paulińska, druga... krzywa wieża, drewniany most na Wiśle, port rybacki z dzielnicą portową i wiele innych budowli dawnego Torunia, które Prusacy zburzyli pod koniec XIX wieku.

Kausch wykonywał codziennie od trzech do pięciu rysunków. Wszystkie karty szkicownika są datowane, większość jest podpisana; badacze nie mają problemu z identyfikacją miejsc i obiektów, które uwiecznił pruski kapitan.

Autor rysunków urodził się w 1829 roku. Niestety nie znamy dokładnie jego losów - teczka osobowa Oscara Kauscha została zniszczona podczas II wojny światowej. Wiadomo jednak, że był wielokrotnie odznaczany, w 1872 został majorem, a 6 lat później generałem brygady. Zmarł w 1888 r.

Szkicownik Kauscha nie był dotąd nigdzie publikowany. Po opracowaniu oryginał wróci do Westpreussisches Landesmuseum w Warendorf, zaś Muzeum Uniwersyteckie w Toruniu wyda jego faksymilową wersję. Zanim to jednak nastąpi zapraszamy na prelekcję połączoną z multimedialną prezentacją szkicownika.

Sławomir Majoch - historyk sztuki i muzealnik; kurator zbiorów Muzeum Uniwersyteckiego w Toruniu. Był autorem 20 wystaw, konsultantem i współautorem katalogów m.in. dla Muzeów Narodowych w Warszawie, Krakowie i Szczecinie, Westpreussisches Landesmuseum w Münster i Lietuvos Dailes Muziejaus w Kłajpedzie. Interesuje się europejską i bliskowschodnią sztuką dawną oraz polskimi artystami działającymi na emigracji. Opublikował ponad pięćdziesiąt tekstów, jest redaktorem trzech książek.

Wstęp wolny