Układy wodne za dnia oraz kolorowe światła, efekty wodne i muzyka wieczorami i nocą. Widowiskowe pokazy fontanny Cosmopolis są jedną z najpopularniejszych atrakcji Torunia, przyciągającą codziennie w sezonie tłumy mieszkańców i turystów.
Fontanna została uruchomiona 22 czerwca 2008 r., na skwerze przy uniwersyteckiej Harmonijce (skwer nosi dziś imię Lucjana Broniewicza), na obrzeżach toruńskiej starówki. Jej koncepcję opracował toruński artysta Zbigniew Mikielewicz, dokumentację projektową przygotowało Studio Architektury FORMA z Warszawy, a wykonawcą inwestycji była firma Gutkowski z Leszna.
Fontanna nawiązuje do słynnego dzieła Mikołaja Kopernika "O obrotach sfer niebieskich". Ma niewidoczną taflę wody, przysłoniętą granitowymi płytami z wyrytym łacińskim tekstem i schematem układu heliocentrycznego, znanym z 8 strony dzieła toruńskiego astronoma. Na okręgach - orbitach poszczególnych planet - umieszczono 113 dysz wodnych, z których woda może wydobywać się w połączeniu z efektami świetlnymi. Dysza znajdująca się w centrum - w miejscu Słońca - umożliwia wyrzucanie wody na wysokość 5 m, zaś dysze na orbitach - do 4,5 m. Fontanna jest sterowana elektronicznie.
Specjalnie na inaugurację toruńskiego wodotrysku został skomponowany utwór muzyczny "Cosmopolis", którego autorem jest znany polski kompozytor i twórca muzyki filmowej Krzesimir Dębski. W nagraniu "Cosmopolis" wzięli udział muzycy Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej oraz Chór Astrolabium Wyższej Szkoły Bankowej. Układ świateł i wodnych form do muzyki przygotował uznany w Polsce i na świecie reżyser świateł Bogumił Palewicz.
W kolejnych latach powiększa się repertuar utworów stanowiących muzyczne tło do pokazów fontanny. Do muzyki Cosmopolis dołączyły doskonale znane melodie filmowe z Love Story oraz z Gladiatora, a także Oda do Radości (pokaz do tego utworu został opracowany w 2011 r., z okazji polskiej prezydencji w Unii Europejskiej). Od sierpnia 2012 r. zamiast spektaklu do dziwięków Ody do Radości uruchomiony został pokaz do muzyki filmowej Michała Lorenca.
Plan seansów:
Plan seansów Fontanny Cosmopolis zmienia się w zależności od pór roku i związanej z tym zmiennej godziny zapadania zmierzchu - widowiskowy efekt pokazów można bowiem uzyskać po zapadnięciu ciemności. W sezonie letnim (od maja) pokazy rozpoczynają się od godziny 21.00 i kończą o 24.00. W każdej godzinie można oglądać widowisko świetlne z kilkoma utworami muzycznymi. Według kolejności są to:
- Muzyka filmowa Michała Lorenca
- Muzyka z filmu Love Story
- Muzyka z filmu Gladiator
- Utwór Cosmopolis
Pomiędzy poszczególnymi seansami są kilkuminutowe przerwy.
Warto wiedzieć, że iluminacja toruńskiego wodotrysku została doceniona przez jury konkursu "Najlepiej oświetlona gmina i miasto 2009", zdobywając I nagrodę w kategorii "Oświetlenie wybranej przestrzeni lub obiektu" w miastach powyżej 70 tys. mieszkańców.
