TORUŃ

Wielki orszak historyczny ulicami Torunia, nieszpory w kościele Św. Ducha i kopernikańska sesja naukowa - to tylko część wydarzeń otwierających cykl imprez zaplanowanych w Toruniu w ramach Dni Dziedzictwa Kopernikańskiego. Inauguracja 18 lutego 2013 roku o godz. 16.00.

Urodził się 540 lat temu, 19 lutego. Zmarł 24 maja 470 lat temu, ale legenda głosi, że zdążył jeszcze na łożu śmierci zobaczyć pierwsze wydanie dzieła swojego życia „De revolutionibus orbium coelestium”. Z okazji tych rocznic w Toruniu, mieście urodzenia Mikołaja Kopernika, od lutego do maja odbędzie się ponad 50 wydarzeń pod wspólną nazwą Dni Dziedzictwa Kopernikańskiego.

Na cztery miesiące obchodów przygotowano wystawy, konkursy, konferencje naukowe i popularnonaukowe. Wszystko po to, by jak najpełniej przybliżyć postać wybitnego astronoma, którego odkrycie zmieniło nasz sposób myślenia o świecie. Cykl wydarzeń objął patronatem prezydent RP Bronisław Komorowski.

Inauguracja Dni Dziedzictwa Kopernikańskiego nastąpi w wigilię urodzin astronoma, 18 lutego. W toruńskim Dworze Artusa odbędzie się sesja z udziałem znakomitych gości, m.in. z uniwersytetów w Padwie i Ferrarze. Wykład „Głos Mikołaja Kopernika w aktualnej debacie nad kształtem uniwersytetu i stanem nauki” wygłosi prof. Michał Kokowski - fizyk, historyk nauki, filozof nauki, historyk idei i genealog z Instytutu Historii Nauki PAN. Sesji towarzyszyć będzie recital fortepianowy Pawła Wakarecego.

- Dni Dziedzictwa Kopernikańskiego wspólnie organizują cztery podmioty: Kuria Diecezjalna, Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Urząd Miasta Torunia i Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Współdziałać i współpracować będziemy przez czas trwania tych dni, a zakreśliliśmy je sobie na okres od 18 lutego do 25 maja. Dni Dziedzictwa Kopernikańskiego pomyślane są jako przypomnienie tego, co do cywilizacji i życia ludzkości wniósł Mikołaj Kopernik – mówił prezydent Torunia Michał Zaleski. - Jesteśmy inicjatorami wydarzenia, ale staraliśmy się zachęcić do udziału również innych. W inicjatywie zadeklarowali się brać udział przedstawiciele miast, które związane są z Mikołajem Kopernikiem: Krakowa, Olsztyna, Grudziądza, Fromborka i Włocławka a także miast włoskich, w których Kopernik studiował, czyli Padwy, Ferrary i Bolonii.

Pochodem na nieszpory

O godz. 17.45 ulicami starówki przejdzie widowiskowy orszak historyczny. Wyruszy on z dziedzińca ratusza, przez Rynek Staromiejski, ulicami Ducha Świętego i Kopernika do katedry śś. Janów, a później ul. Żeglarską na Rynek Staromiejski pod pomnik astronoma i do kościoła pw. Ducha Świętego. W pochodzie wezmą udział grupy rekonstrukcji historycznej: rycerze, przedstawiciele patrycjatu i mieszczanie. Będą też jeźdźcy na koniach. Cała trasa przemarszu udekorowana będzie chorągwiami Torunia, Królestwa Polskiego i Prus Królewskich. Po drodze zaplanowano kilka przystanków. Przy Domu Kopernika nastąpi uroczyste przekazanie reprintu dzieła Kopernika przez kontynuatorów jego myśli: Keplera, Galileusza, Newtona i Heweliusza. Księga przeniesiona zostanie do katedry, gdzie umieszczona będzie przy chrzcielnicy. W ten sposób symbolicznie połączona zostanie data urodzin odkrywcy z datą śmierci i wydania „O obrotach...”. Przy tej okazji wykonany zostanie utwór „Cosmopolis” Krzesimira Dębskiego.

- To utwór znakomicie dopasowany do tej okazji. Napisany został specjalnie na 777-lecie lokacji Torunia, a poza tym zawiera akcenty kopernikańskie. Chór śpiewa w nim po łacinie sekwencję „Wstrzymał słońce, ruszył ziemię” – podkreśla reżyser widowiska Andrzej Szmak.

Krzesimir Dębski dyrygować będzie Chórem Astrolabium oraz Toruńską Orkiestrą Symfoniczną. Muzyce towarzyszyć będą efekty świetlne zaaranżowane przez Bogumiła Palewicza, które pozwolą zwrócić uwagę na nowo odrestaurowane wnętrze katedry. Kolejny przystanek to oczywiście pomnik astronoma. Złożeniu kwiatów towarzyszyć będzie muzyka dawna w wykonaniu zespołu z Tucholi. Później wszyscy przejdą do Kościoła Akademickiego, gdzie o godz. 19.00 odbędą się uroczyste nieszpory pod przewodnictwem nuncjusza apostolskiego abp Celestino Migliore, okraszone śpiewem gregoriańskim i polifonią. W pierwszej części wystąpi Chór UMK z muzykami Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej oraz solistką Elżbietą Stengert. Dyrygentami będą Benedykt Odya oraz Arkadiusz Kaczyński. W drugiej części usłyszymy Scholę Cantorum Thoruniensis pod dyrekcją Pawła Głowińskiego, Scholę Gregoriańską Wyższego Seminarium Duchownego i kantora ks. Mariusza Klimka. Na organach zagra Marcin Łęcki.

- Wiemy, że Kopernik był duchownym, że pełnił funkcje kościelne właściwie do końca swojego życia. Jego zainteresowania obejmowały nie tylko astronomię, matematykę, medycynę, ekonomię, ale również teologię i prawo kanoniczne. Był człowiekiem wiary i nauki – powiedział Biskup Toruński ks. Andrzej Suski. – Kościół nadaje tym obchodom wysoką rangę. W uroczystościach kościelnych będzie uczestniczył nuncjusz apostolski abp. Celestino Migliore. Na tę okoliczność otrzymaliśmy specjalne przesłanie od papieża Benedykta XVI. Bardzo piękny tekst napisany po angielsku. Ojciec Święty podkreśla, że „trzeba cierpliwie, wytrwale, ze spokojem, uwzględniając błędy przeszłości iść wspólnie do poznania prawdy”. Papież w swoim liście podkreśla, że Kopernik to „znakomity syn polski”.

Zamiast tortu

W dniu urodzin Kopernika, 19 lutego, jak zawsze świętować będzie toruński uniwersytet, którego astronom jest patronem. Szczególnie uroczyste będą również Dies Nicolai Copernici organizowane przez Muzeum Okręgowe. W Ratuszu Staromiejskim wykład wygłosi ks. prof. Michał Heller z Wydziału Filozofii Uniwersytetu Jana Pawła II w Krakowie. „Ideą przewodnią inspirującą prace badawcze ks. Hallera jest poszukiwanie pomostów, które pozwoliłyby zespolić dorobek nauk przyrodniczych z osiągnięciami filozofii i teologii w spójnej wizji świata” – pisze Michał Kłosiński z Muzeum Okręgowego. Wykład uświetniony będzie koncertem muzyków Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej, zaś w Sali Królewskiej pokazane zostaną dwie księgi, które przyczyniły się do poszerzenia naszej wiedzy o wszechświecie: „De revolutionibus...” Kopernika oraz „Almagest” Ptolemeusza. To fragment wystawy „Copernicus contra Ptolemaeus”, która czynna będzie w Domu Mikołaja Kopernika od 21 lutego do kwietnia. „Wystawa obejmie w skondensowanej formie problematykę nauki i wiedzy astronomicznej sprzed epoki Kopernika, która to wiedza oparta była na fundamencie geocentrycznej wizji wszechświata, zawartej w najpełniejszej formie właśnie w dziele Ptolemeusza” – pisze kurator ekspozycji Michał Kłosiński. Od 19 lutego do kwietnia czynna będzie także wystawa planszowa na dziedzińcu Ratusza Staromiejskiego „Mikołaj Kopernik. Życie i działalność”. Każda z piętnastu plansz opowiadać będzie o kolejnym etapie życia wielkiego naukowca oraz jego odkryciach.

Na kolejne miesiące przygotowanych zostało wiele wydarzeń związanych ze słynnym torunianinem. Kopernik będzie bohaterem kwietniowego Festiwalu Nauki i Sztuki, majowej Nocy w Muzeum, pikniku na trawie na Rynku Staromiejskim, którego elementem będzie Turniej Miast Kopernikańskich. Z wybitnym obywatelem miasta związane będą również konkursy: plastyczno-literacki oraz wiedzy o życiu i działalności astronoma.

>>> Program Dni Dziedzictwa Kopernikańskiego