TORUŃ

Ratowanie zabytkowych, toruńskich nagrobków to cel kwesty organizowanej co roku 1 listopada przez Urząd Miasta i Towarzystwo Miłośników Torunia na cmentarzu św. Jerzego. Do tej pory udało się odnowić ponad 20 kwater. W tym roku akcja odbędzie się już po raz dziesiąty.

Swój niezwykły klimat najstarsza toruńska nekropolia zawdzięcza pięknym, starym nagrobkom, które, czasami opuszczone i pozbawione opieki, z roku na rok niszczeją i są zagrożone zniknięciem. Dlatego każda kwesta i każdy ofiarowany datek to szansa, że choć kilka takich dzieł sztuki ocaleje. Od dziesięciu lat w dniu Wszystkich Świętych kilkadziesiąt osób: samorządowcy, członkowie Towarzystwa Miłośników Torunia, profesorowie UMK, artyści, dziennikarze, dyrektorzy toruńskich instytucji, bracia kurkowi i strażacy, a także gościnnie marynarze ORP Toruń - wędrują z puszkami kwestarskimi po cmentarzu św. Jerzego.

Podczas pierwszej zbiórki udało się zebrać niespełna 4 tys. zł, w ubiegłym roku już 14 408 zł. Ponad 20 odnowionych kwater od 2003 roku to najbardziej widoczna zachęta dla mieszkańców do wrzucenia grosza do kwestarskiej puszki. Nagrobki do renowacji wskazuje obecnie komisja złożona z przedstawicieli urzędu Miejskiego Konserwatora Zabytków, Instytutu Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa UMK oraz Towarzystwa Miłośników Torunia, a prace konserwatorskie przy nich prowadzą pracownicy i studenci Zakładu Konserwacji Elementów i Detali Architektonicznych UMK.

Większość odnowionych pomników znajduje się na cmentarzu św. Jerzego, ale kilka także na innych, równie pięknych i zabytkowych toruńskich nekropoliach - przy ul. Grudziądzkiej i Wybickiego. Odnawiane są nagrobki najstarsze, najbardziej wartościowe artystycznie lub poświęcone zasłużonym postaciom. Dotychczas odrestaurowane zostały m.in. pomniki Johanna Ephraima Wessela, Mariana Sydowa, kwatera rodzinna Szumanów, nagrobek Mariana Doerffera, pomnik aktorskiej rodzinny Łodzińskich i Rodziewiczów, nagrobek Jana Chryzostoma Ornassa, gen. Stefana Ludwika de Latour, ks. Heliodora Grzymały-Łaszewskiego, Mieczysława Limanowskiego, Ludwika Kolankowskiego, dra Ottona Steinborna, prof. Bronisława Jamontta. Dzięki kweście ubiegłorocznej odnowiono nagrobki Magdaleny Jacobi-Pawłowicz i Kazimiery Karnickiej-Biuszel na cmentarzu św. Jerzego, a także kamień nagrobny Marii Wybickiej, córki Józefa Wybickiego, pochowanej na cmentarzu przy ulicy jego imienia.

W tym roku celem zbiórki są nagrobki Adama Jabłońskiego i rodziny Raapke. Oba pomniki - zadecydowała komisja - są wartościowe artystycznie, należą do tych, które tworzą niezwykły klimat cmentarza św. Jerzego.

Fritz i Konrad Raapke – ojciec i syn znanej rodziny toruńskich przemysłowców z przełomu XIX i pierwszej połowy XX wieku. Fritz Raapke był członkiem loży wolnomularskiej i zarządu Niemieckiej Partii Demokratycznej. Był właścicielem toruńskiej fabryki Born & Schütze, która z czasem przekształciła się w Fabrykę maszyn budowlanych „Bumator” (powojenny „Bumar”). Fabryka słynęła z produkcji kotłów parowych wysokiej jakości. Konrad Raapke pełnił funkcję dyrektora technicznego fabryki, a jego brat Alfred - szefa handlowego. Familia Raapke należała do parafii ewangelicko-augsburskiej, będąc zarazem największym darczyńcą luterańskiego zboru. W latach trzydziestych XX wieku mieszkali przy ul. Grudziądzkiej 79. Kwatera rodzinna Raapke, znajduje się na cmentarzu św. Jerzego, w obrębie parafii rzymskokatolickiej pw. Wniebowzięcia NMP.

Choć Adam Jabłoński (1888-1936), syn Andrzeja i Julii z Biernackich, przedsiębiorca toruński wyznania rzymsko-katolickiego, nie był postacią szerzej znaną w historii Torunia, jednak jego nagrobek - Chrystus niosący krzyż – to jeden z najbardziej charakterystycznych pomników nekropolii przy ul. Gałczyńskiego.

Serdecznie zapraszamy wszystkich do udziału w tegorocznej kweście.